Nhật Bản - Liệu các ngôi sao có ngay hàng thẳng lối?

Sau khi thị trường tăng trưởng mạnh, giá cổ phiếu Nhật Bản hiện cao gấp 14 lần mức trung bình 10 năm và không còn so sánh thuận lợi với lịch sử nước này. Tuy nhiên, bội số điều chỉnh theo chu kỳ (CAPE) của thị trường vẫn ở dưới mức trung bình. P/B là 1,5x nhưng so với 4,3 lần ở Châu Âu và Châu Mỹ thì Nhật Bản vẫn rẻ hơn ở mức 1,9 lần. Hình 1. Chúng tôi tin rằng mức định giá hiện tại của Nhật Bản là hấp dẫn hơn là siêu rẻ. Cơ sở lý luận cho việc đầu tư dài hạn vẫn rất chắc chắn, cho thấy thị trường sẽ tiếp tục tăng trưởng.

Hình 1: Nhật Bản được đánh giá hấp dẫn

Nguồn: Eastspring Investments, chỉ số IBES MSCI, Refinitiv Datastream, tại thời điểm 30/6/2023.

Sự bùng nổ đầu tư hiện nay của Nhật Bản được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố khác. Đầu tiên, điều quan trọng cần lưu ý là Nhật Bản có nền kinh tế mở được hưởng lợi từ môi trường toàn cầu lành mạnh. Cho đến nay, kỳ vọng về một cuộc suy thoái sắp xảy ra vẫn chưa được đáp ứng. Nền kinh tế toàn cầu vẫn tương đối kiên cường.

Trong khi đó, kinh tế Nhật Bản tăng trưởng nhanh hơn dự kiến trong quý 1/2013 do thâm hụt thương mại được thu hẹp và thu nhập đầu tư cao hơn. Ngoài ra, quá trình khởi động lại nền kinh tế Nhật Bản sau cuộc khủng hoảng Covid 19 chỉ mới bắt đầu trong năm nay, tăng tốc trong quý 2 và thúc đẩy nền kinh tế trong nước nên vẫn còn nhiều dư địa để tăng trưởng.

Tăng trưởng du lịch nội địa cũng sẽ là động lực tăng trưởng quan trọng. Chi tiêu du lịch bình quân đầu người đạt mức cao mới trong quý đầu tiên của năm 2013. Hãy tưởng tượng mức tiêu thụ sẽ tăng thêm bao nhiêu nếu khách du lịch Trung Quốc quay trở lại như mức cũ, hiện nay vẫn còn ít. Trước khi dịch bệnh bùng phát, họ là những người chi tiêu nhiều nhất.

Tháng 1, Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo (TSE) đã tăng áp lực lên các doanh nghiệp Nhật Bản bằng cách khuyến nghị các công ty có tỷ lệ giá trên sổ sách duy trì tiết lộ kế hoạch cải thiện kế toán của họ. Điều này dẫn đến một số vụ mua lại lớn. Hình 2. Chúng tôi kỳ vọng xu hướng này sẽ tiếp tục khi thấy ngày càng có nhiều công ty tuyên bố cắt giảm chi phí và tái cơ cấu. Với việc thiết lập văn hóa đồng thuận của Nhật Bản, hầu hết đội ngũ quản lý đã tập trung hơn vào các cổ đông tương lai phù hợp với mục tiêu của Sở giao dịch chứng khoán Tokyo.

Hình 2: Hoạt động mua lại cổ phiếu sẽ tăng vào năm 2023

Nguồn: CLSA, Bloomberg

Bên cạnh việc thắt chặt quy định, các công ty Nhật Bản còn phải đối mặt với áp lực gia tăng trong việc bảo vệ quyền lợi cổ đông. Sự tham gia của cổ đông tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho việc cải thiện đội ngũ quản lý. Hiện tại, 50% công ty Nhật Bản vẫn giao dịch dưới giá trị sổ sách và khoảng 40% doanh nghiệp phi tài chính có lượng tiền mặt ròng trên 20% vốn chủ sở hữu.

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu thấp luôn là trở ngại lớn cho việc đầu tư vào Nhật Bản. Hình 3. Theo nghiên cứu của Citibank, nếu Nhật Bản giảm một nửa tỷ lệ sở hữu chéo và đạt được mức tiền mặt và vốn hóa thị trường ròng tương đương với châu Âu, ROE có thể tăng từ 8-9% hiện nay lên 11-12%.

Hình 3. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu thấp của Nhật Bản luôn là một thách thức

Nguồn: Bloomberg, theo dõi 12 tháng của Citi Research. Lưu ý: sử dụng dữ liệu có sẵn.

Tỷ suất lợi nhuận của các công ty Nhật Bản có xu hướng thấp do môi trường giảm phát, thiếu tập trung vào phân bổ vốn và danh mục đầu tư kinh doanh cũng như thiếu sự tích hợp giữa các ngành. M&A là cần thiết để vực dậy các công ty thua lỗ nhưng vấp phải rất nhiều sự phản đối từ phía các công ty, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa & nhỏ. Tuy nhiên, Bộ Thương mại muốn khuyến khích M&A. Trong khi đó, khả năng xảy ra suy thoái kinh tế sắp xảy ra ở Mỹ đã giảm và kỳ vọng về thu nhập đã được cải thiện.

Trên thực tế, trong 10 năm qua, TOPIX đã mang lại lợi nhuận 9,9% mỗi năm trên cơ sở thu nhập trên mỗi cổ phiếu được điều chỉnh theo lạm phát, so với 4,8% của S&P.

Lạm phát có vẻ đang gia tăng nhưng cũng đang trở nên khó khăn hơn. Điều này sẽ cho phép các công ty bị lạm phát đầu vào năm ngoái có thể tăng giá, cải thiện tỷ suất lợi nhuận. Môi trường vốn đầu tư cũng đang được cải thiện, với động lực dài hạn là quá trình chuyển đổi xanh và “friendshoring” (đặt cơ sở sản xuất ở các quốc gia bạn bè). Điều này đặc biệt đúng đối với các ngành hóa chất, công nghiệp và sản xuất, đồng thời là một yếu tố tích cực khác cho triển vọng lạm phát.

Khi dân số trong độ tuổi lao động của Nhật Bản giảm, thị trường lao động vẫn cực kỳ thắt chặt, gây áp lực giảm lương. Nhìn vào chỉ số tình hình việc làm, chúng ta thấy tình trạng thiếu lao động tiếp tục diễn ra ở mọi lĩnh vực. Đây là chìa khóa để vượt qua giảm phát và chúng tôi vẫn tin rằng đây là cơ hội lớn nhất trong một thế hệ của Nhật Bản.

Hơn nữa, khi lạm phát đạt mức cao nhất trong 40 năm, các nhà đầu tư bán lẻ Nhật Bản bắt đầu nhận ra sự cần thiết phải bảo vệ giá trị tài sản của mình. Việc cắt giảm thuế mới đối với việc mua cổ phiếu bán lẻ sẽ có hiệu lực vào tháng 1 năm 2024 và sẽ khuyến khích nhiều nhà đầu tư bán lẻ quay trở lại thị trường chứng khoán. Cuối cùng, tiền mặt chiếm hơn 50% tài sản hộ gia đình ở Nhật Bản, so với 14% ở Hoa Kỳ.

Vào cuối tháng 7, Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) tuyên bố sẽ tiếp tục điều chỉnh thêm đường cong tỷ giá hối đoái trước khi giới hạn lãi suất trái phiếu ở mức 0,5%. Cuộc bỏ phiếu chính phủ 10 năm năm nay sẽ đóng vai trò là điểm tham chiếu chứ không phải là giới hạn cứng. Điều này có nghĩa là chính sách có thể trở nên linh hoạt hơn trong tương lai vì lãi suất hiện ở mức khoảng 1%. Điều này cho thấy Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản Ueda muốn tiến tới con đường bình thường hóa, mặc dù thận trọng và dần dần, sau nhiều năm thực hiện chính sách tiền tệ khác thường với lãi suất âm.

Sau một thời gian dài trong môi trường lãi suất âm, lãi suất cao hơn rõ ràng mang lại lợi ích cho khu vực tài chính. Ngay cả khi đồng yên quay trở lại mức 130 yên so với đồng đô la, đây vẫn sẽ là một mức dễ chịu đối với hầu hết các nhà xuất khẩu. Theo Ngân hàng Nhật Bản, điều này sẽ được dự kiến sẽ có tác động tích cực đến tâm lý người tiêu dùng và nhà đầu tư khi lạm phát và tăng trưởng dần trở nên bền vững hơn. Về lâu dài, dường như không có gì phải bàn cãi rằng thị trường chứng khoán Nhật Bản, vốn có vẻ mạnh mẽ bất chấp nhiều trở ngại cơ cấu dài hạn, sẽ suy yếu do bình thường hóa chính sách tiền tệ.

Khoảng cách định giá giữa cổ phiếu tăng trưởng và cổ phiếu giá trị tiếp tục nới rộng so với lịch sử. Chúng tôi tin rằng có nhiều cơ hội trong lĩnh vực giá trị và vốn hóa trung bình, đồng thời công ty được định giá nhờ chu kỳ kinh tế hoàn chỉnh và lợi nhuận bền vững. Nhật Bản cũng sẵn sàng đối phó với những ảnh hưởng của căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Cả Trung Quốc và Hoa Kỳ đều là những đối tác thương mại quan trọng của Nhật Bản, cung cấp cho cả hai nước những công nghệ cần thiết như linh kiện điện, vật liệu và máy móc.

Nhìn chung, chúng tôi tin rằng trường hợp đầu tư dài hạn vẫn còn hấp dẫn và mức định giá hiện tại của Nhật Bản là hấp dẫn chứ không phải siêu rẻ. Nhiều nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang tìm kiếm vị thế bền vững ở cổ phiếu Nhật Bản cho danh mục đầu tư của mình. Việc tiếp tục mua lại cổ phiếu đang diễn ra cũng đã đẩy lợi suất lên trên 2,5%, điều này sẽ khuyến khích các nhà đầu tư bán lẻ quay trở lại thị trường chứng khoán.

Nhu cầu mạnh mẽ trên thị trường chứng khoán Nhật Bản dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài sang nửa cuối năm. Thị trường đang lên có thể được các nhà đầu tư coi là cơ hội mua vào. Có lẽ đã đến lúc chứng khoán Nhật Bản thoát ra khỏi mức thấp nhất trong dài hạn.